﷯ برای شکل گرفتن هویت یک طنزپرداز، ۴ دهه زمان کمی نیست و بازه زمانی‌ای در این حد و حدود نام سهراب گل‌هاشم را به عنوان «کاریکلماتوریست» به‌خوبی جا انداخته است! طنزپرداز شصت‌ویک‌ساله مشهدی خود را عاشق طنز و بزرگ‌ترین آرزویش را فقرزدایی از شادی بیان می‌کند. ابزار اظهار این عشق و تحقق آرزویش را هم «کاریکلماتور» انتخاب کرده است. او برای نوشتن جملات طنزی که به این تعبیر مشهور است، واژه‌ها را به بازی می‌گیرد و با آن‌ها شوخی می‌کند. نیش قلمش به زهر انتقادهای اجتماعی و اقتصادی و سیاسی مسلح است و معتقد است جملاتش باید تبسم و تفکر را در مخاطب برانگیزد. گل‌هاشم از سال ١٣۵۵ تا کنون با مطبوعات گوناگون محلی و کشوری همکاری داشته و مطالبی عموما طنز را به چاپ رسانده است؛ اگرچه گاهی در حوزه‌های دیگر هم قلم زده است. شماری از کاریکلماتورهای او در ٣ کتاب «گاه‌گاهی زندگی شوخی نیست» (١٣٨۶)، «چند‌قدم به حرف حساب» (١٣٨٩) و «قلم کم‌حرف» (١٣٩۵) به چاپ رسیده است.

﷯ از چه زمانی به نوشتن کاریکلماتور رو آوردید؟
از کودکی به مطالعه علاقه داشتم و یادم می‌آید در دوره دبستان مجله کیهان‌بچه‌ها و کتاب‌های گوناگون داستانی و غیر داستانی را مطالعه می‌کردم تا اینکه اوایل دوره دبیرستان با نوشته‌های پرویز شاپور، پدر کاریکلماتور ایران، آشنا شدم و از آن خوشم آمد. پس از خواندن جملات طنز او به سراغ ضرب‌المثل‌های طنز ایرانی رفتم که شباهت‌هایی به کاریکلماتور داشت: موش توی سوراخ نمی‌رفت جارو به دمش می‌بست! از سال ۵۵ شروع به نوشتن چنین جمله‌هایی کردم. ١٠ کار نوشتم و بردم دفتر روزنامه خراسان و به آقای شجیعی، سردبیر روزنامه، نشان دادم. جوانی هجده‌نوزده‌ساله بودم و فکر می‌کردم فقط من هستم که کارهای شاپور را خوانده‌ام، این بود که نمونه‌هایی از نوشته‌های او را هم به سردبیر نشان دادم تا مقایسه کند و کیفیت کارم را بسنجد.

﷯ نخستین کارهایتان چاپ شد؟
بله، روز بعدش چاپ کردند. یادم هست در آن‌ها با خانم‌ها شوخی کرده بودم و ظاهرا به همین دلیل زنگ زده بودند به روزنامه و پرخاش کرده و بد و بیراه گفته بودند. سنم کم بود و وقتی از ماجرا مطلع شدم ناراحت شدم اما بعد آقای تهرانی، مدیر روزنامه، به من گفت: «نوشته‌هایت خیلی عالی است و واکنش خانم‌ها نشان می‌دهد مخاطب ما بیشتر شده است، بیشتر بنویس و از همین‌ها هم بنویس!» این خیلی مرا خوشحال و دلگرم کرد.

﷯ تا کنون با چه نشریاتی همکاری داشته‌اید؟
سال‌های ۵۵ و ۵۶ و ۵٧، پیش از رفتنم به خارج با خراسان و آفتاب شرق کار می‌کردم. شروعش هم چنان‌که گفتم با کاریکلماتور بود. سال ۵٧ در آخرین اعزام به خارج در رژیم گذشته، به فرانسه رفتم تا در رشته زبان و ادبیات فرانسوی تحصیل کنم. آنجا هم دریکی‌دو‌ روزنامه مانند «لیبراسیون»طنزهای من چاپ شد. بعد از بازگشت به ایران همکاری‌ام را با روزنامه پرتیراژ «میزان» که سال ۶٠ در حدود ٢٠٠ هزار نسخه چاپ می‌شد آغاز کردم. آن زمان شمارگان روزنامه‌هایی مانند «کیهان» و «اطلاعات» حدود ١٠ تا ١۵ هزار نسخه بود. پس از میزان هم برای نشریاتی دیگر مطلب می‌نوشتم که این مطالب از گزارش‌ها و مقالات اجتماعی و اقتصادی تا سیاسی را شامل می‌شد. در دهه ٨٠ به بورس علاقه‌مند شدم و درباره آن مطالعه می‌کردم و به عنوان کارشناس بورس مصاحبه‌هایی هم با روزنامه سرمایه کردم. پس از یک وقفه ده‌ساله به دلیل فعالیت در یک شرکت صنعتی، دوباره همکاری‌ام را با مطبوعات و با نوشتن کاریکلماتور ادامه دادم. من با خیلی از نشریات محلی کار کرده‌ام که «خراسان» و «قدس» و «شهرآرا» سرآمدشان بوده‌اند. در سطح کشور هم برای روزنامه‌ها و مجلات گوناگون نوشته‌ام و گمان می‌کنم روی‌هم‌رفته تاکنون در بیش از ٣٠ نشریه اعم از محلی و کشوری و یا نشریات داخلی مؤسسات مطلب چاپ کرده‌ام؛ از «اقتصاد و زندگی» بگیرید تا «سرمایه» و «صنعت و کارآفرینی» و... .

﷯ آیا باید کاریکلماتور را شاخه‌ای از طنز بدانیم یا می‌تواند خود جریانی مستقل باشد؟
کاریکلماتور یک گونه‌ ادبی است که به خانواده طنز وارد شده است؛ به همین سادگی. درواقع یک نوع نثر کوتاه طنز است.

﷯ نظرتان درباره نوشته‌های شادروان پرویز شاپور چیست؟
کارهای شاپور مخاطب را همراه با تعجب وادار به تبسم می‌کرد، درواقع شوکی وارد می‌کرد و در قسمت دوم جمله مخاطب متوجه می‌شد که او چه می‌گوید. با این همه کاریکلماتورهای او پیام نداشت، برای نمونه «نور چراغ‌قوه را کج کردم» قشنگ است اما من خودم دلم می‌خواهد جملات طنزم پیام داشته باشد.

﷯ منظورتان از پیام چیست؟ سخنی با محتوای اجتماعی یا اخلاقی یا چه؟
همه چیز. ما کاریکلماتور را تقسیم می‌کنیم به اجتماعی و اقتصادی و سیاسی چون افراد در زندگی با همه این حوزه‌ها در ارتباط‌اند. این دغدغه‌ها ذهنم را به تکاپو وامی‌دارد تا جملاتی طنز خلق کنم که زیبا و قابل چاپ باشد. در‌این‌باره باید بگویم که ٩٩درصد جملات من چاپ شده و به ندرت سانسور شده است. چون احساس می‌کنم خط قرمزها را بهتر از بسیاری از روزنامه‌نگاران می‌شناسم.

﷯ از توجهتان در هنگام نوشتن به قابل چاپ بودن متن گفتید، این به خودسانسوری نمی‌انجامد؟
نه. من در نوشته‌هایم گاه از دستگاه‌هایی انتقاد کرده‌ام که اگر این انتقاد به تنهایی مطرح می‌شد دردسرساز بود. وقتی نگاه منتقدانه شما در مجموعه‌ای از جملات مثلا در کتاب و در قالب طنز می‌آید می‌شود آن را مطرح کرد. به هر حال باید به ناهنجاری‌ها شلیک کرد، مثلا یکی از کاریکلماتورهای من این است: «بعضی‌ها قانون را پیاده می‌کنند که خود سوار شوند.»

﷯ از دید شما کاریکلماتور خوب به‌جز داشتن پیام چه ویژگی‌هایی دارد؟
پیام و زیبانویسی و چینش و ترتیب مناسب واژگان و کوتاه‌نویسی مهم است و من به این‌ها بها می‌دهم. همچنین در کاریکلماتور صنایع ادبی مانند ایهام و ایجاز باید به کار برده شود.

﷯ تأکیدتان به کوتاهی به تنبلی مخاطب امروز برمی‌گردد؟
نه، هر چه جمله کوتاه‌تر باشد اثر بهتری دارد. ببینید، شاپور جملات دوخطی هم داشت اما اثری که باید روی مخاطب نمی‌گذاشت و ماندگار هم نشد. در غرب هم آنچه از این دست دیدم کوتاه است.

﷯ سابقه آن در ادبیات کلاسیک خودمان چگونه است؟
در آثار شاعران بزرگ ما مثل سعدی، عبید زاکانی یا قصاب کاشانی که رویکرد طنز دارند گاه می‌بینید هر بیتشان یک کاریکلماتور زیباست. قصاب کاشانی می‌گوید: دندان که در دهان نبود خنده بدنماست/ دکان بی‌متاع چرا واکند کسی؟ یا خیلی از شاعران با بیت‌های مشهور بزرگان ادبیات فارسی شوخی می‌کنند: مژده ای دل که مسیحا نفسی می‌آید/ همسر خوب مگر گیر کسی می‌آید.

﷯ مرز کاریکلماتور با این جملات طنزی که در فضای مجازی توییتر و تلگرام رایج شده چیست؟
به هر حال جملات مدنظر شما که در فضای مجازی منتشر می‌شود به هزل و هجو و فکاهه نزدیک‌تر است؛ از این‌نظر نمی‌تواند به خانواده طنز وارد شود و چندان ارزش هنری ندارد. این‌ها را -هرچند ممکن است یک لحظه لبخندی به روی لب بیاورند- نمی‌توان جدی گرفت.

﷯ آیا وضعیت کنونی کاریکلماتور را از نظر خوانده شدن مطلوب می‌دانید؟
الان حدود نیم‌ سده از پیدایش کاریکلماتور گذشته و خوشبختانه روزبه‌روز طرفداران بیشتری پیدا می‌کند. در مصاحبه‌ای آرزو کردم در آینده نزدیک در رشته‌های ادبیات ٢ واحدی به آن اختصاص پیدا کند و تدریس شود. سال ٩۶ چهار دانشجوی ارشد زبان و ادبیات فارسی و زبان‌شناسی از شیراز و کرمان و تهران پایان‌نامه‌هایشان را به کاریکلماتورهای من اختصاص دادند. آن‌ها آن‌قدر عمیق در‌این‌باره تحقیق کرده بودند که هم استاد راهنمایشان به وجد آمده بود و هم من از آن‌ها آموختم؛ این نشان می‌دهد که اهالی دانشگاه و قشر روشنفکر و فرهیخته‌مان بیشتر به کاریکلماتور علاقه‌مندند تا عموم مردم. هرچند در این عصر اینترنت و فضاهای مجازی ازآنجاکه جوان‌های ما خیلی کم‌حوصله‌اند و همه چیز را «ام‌پی‌تری» و فشرده و خلاصه می‌خواهند کاریکلماتور را دوست دارند. 

روزنامه شهرآرا دوشنبه 5 شهریورماه 1397 شماره 2628

           چون از کلمات کاری ساخته نبود کاریکلماتور متولد شد.

• زیر خط فقر خیلی شلوغ شده است.
• عشق جاده‌ای است صاف و هموار، اما بعضی‌ها در این راه لیز می‌خورند.
• بی‌صداترین تار را عنکبوت می‌نوازد.
• سر شناس تر از آرایشگرها کسی را نمی‌شناسم.
• روس ها «پوتین» دارند اما ما هنوز پاپوش می‌دوزیم.
• اگر زندان نبود از دست این آزادی به کجا پناه می‌بردیم.
• بدون عینک تمام سازها را «تار» می‌بینم.
• معمولا قبل از خودم شستم خبردار می‌شود.
• پابرهنه‌ها را دوست دارم چرا که ریگی در کفششان نیست.
• دهانم پر از حرف است اما با دهان پر هم نباید سخن گفت.
• سیاست مداران قدرتمند مثل ظروف تفلون هستند هیچ اتهامی به آنها نمی‌چسبد.
• شاید غیبت همان مشروح اخبار باشد.
• با یک ریال دو ریال ، سریال نمی‌توان ساخت.
• لالایی کارتن خواب‌ها، صدای خش خش جاروی رفتگر است.
• ای کاش تیر نگاه یار مشقی بود.
• چون آسمان شهر آلوده بود روحش پس از مرگ به آسمان نرفت.
• وقتی به آخر خط رسید عزرائیل به گردنش مدال آویزان کرد.
• بعضی از نگاه‌ها صدای قشنگی دارند.
• بهترین بازی زندگی‌اش زبان بازی بود.
• قبل از عاشق شدن حتما به تاریخ انقضاء دقت کنید!

 روزنامهصبح امروز دوشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۶

نمی دانم چرا قبل از خودم شستم خبردار می شود.

ای کاش تیر نگاه یار مشقی بود.

وقتی خبری دهان به دهان می چرخد حتما بو می گیرد چرا که خیلی ها مسواک نزده اند.

خروس در جلوی کانتینر پُر از مرغ خودکشی کرد.

چون آسمان شهر آلوده بود روحش پس از مرگ به آسمان نرفت.

وقتی به آخر خط رسید عزراییل به گردنش مدال آویزان کرد.

برگزیده از کتاب قلم کم حرف انتشار در آذرماه 1395

بعضی از نگاه ها صدای قشنگی دارند.

برگرفته از کتاب قلم کم حرف 

سهراب گل هاشم

روزنامه خراسان چهارشنبه 3 آبان 1396 همشهری سلام شماره 19667

http://zendegisalam.khorasannews.com/newspaper/page/19667/4/39877/0 

تفاوت دید من و تو در نمره عینکمان است.

آدم ها عوض می شونداما عوضی ها آدم نمی شوند.

بهترین بازی زندگی اش ، زبان بازی بود.

آقازاده یعنی استثناء در خلقت.

قلم پاچه خوار ، همیشه نوکش چرب است.

ظاهرسازها با هر سازی می رقصند.

روسها پوتین دارند و ما انبوهی پابرهنه.

از نظر عوام آزادی یعنی خیابان و میدان.

نمیدانم در کدام لیستم ، اما خودی نیستم.

گاهی دولت در زنگ حساب انشاء می خواند.

ماهنامه عطر شالیزار شماره بیستم خردادماه 96

یادداشتی از سهراب گل هاشم ، کاریکلماتورنویس برجسته ایران

«سهراب گل هاشم»نویسنده و کاریکلماتور نویس برجسته کشورمان ، طی

ارسال نامه ای به مجله «دادگر»به مناسبت انتشار چهلمین شماره این نشریه

، به تشریح دیدگاه خود درباره فرهنگ گیلان و ویژگی های مردمش پرداخت،

در ابتدای این نامه می خوانیم :

"در آغاز لازم است که به توصیف تصویری از بهشت یا گیلان زیبا بپردازم،

استان گیلان سرشتی سبز ،خاکی دلاور خیز ،مردمی سختکوش و دلاور دارد ،

این استان طراوت گستر در پهنه پردیس آسای خود،نام آوران فراوانی را پرورده

که آوازه بلندشان ، نه تنها در ایران ،بلکه در سراسر گیتی ،مایه فخر و مباهات

جهانیان است."

چند کاریکلماتور از سهراب گل هاشم

بعضی ها به پای هم پیر می شوند و بعضی ها به دست هم.

اگر زیاد از حد خاکی باشی ، آخرش آسفالتت می کنند.

قبل از عاشق شدن حتما به تاریخ انقضاء دقت کنید.

آدم ها عوض می شوند اما عوضی ها آدم نمی شوند.

بعضی ها عددی نیستند ما آن ها را به توان رسانده ایم.

بعضی ها توی دلتان را خالی میکنند و بعضی ها زیر پایتان را.

من با رویا زندگی می کنم و رویا با دیگری.

با آنکه لباسش پر از وصله بود ، ادعا میکرد که هیچ وصله ای به او نمی چسبد.

در زمان خوشحالی ، سلول های تنم بشکن می زنند.

اگر خودتان را به آن راه زده اید مواظب باشید گم نشوید.

درون جیب پالتویم کمی از هوای تابستان ذخیره کرده ام .

بهترین غذای قلم ، کاغذ سفید است.

قلم پاچه خوار ،همیشه نوکش چرب است.

وقتی می نویسم ، کاغذ از حرکات قلم احساس قلقلک می کند.

گاهی قلم در مسیر نوشته هایم سُرسرُه بازی می کند .

«سکوت »، از بلعیدن واژه ها لذت می برد.

گاهی«اعداد» با صفر« فوتبال »بازی می کنند.

وقتی توپ به پای من رسید ، زندگی ، دروازه خود را به رویم بست.

همه مردم ، گل را دوست دارند، به جز دروازه بان ها.

وقتی آخر ماه می شود ، کیفم از فراق اسکناس اشک می ریزد.

سیاستمدارترین آدم ، کسی است که در برخورد با مادرزنش ، لبخند به لب داشته باشد.

نشریه دادگر (رشت )شماره 40 نوروز 1396خورشیدی

«قلم کم حرف» مجموعه کاریکلماتوری از «سهراب گل هاشم»نویسنده

معاصر کشورمان است که با 417 صفحه در شمارگان 1100 نسخه در آذرماه

سال 95 توسط انتشارات افراز به قیمت 42 هزارتومان به چاپ رسید.

این کتاب ، دارای متن سه زبانه (فارسی ، انگلیسی و عربی)است که

ترجمه آن به عربی و انگلیسی را دکتر اندیشه قدیریان انجام داده است.

چند کاریکلماتور از این کتاب:

مثل زود پز باش در حالی که می جوشی به آرامی سوت بزن.

روزهای خوب هم خواهند رسید ، سفارش دادیم از چین وارد کنند.

کاش کارگردان بودم ، این روزها هرکسی به من میرسد" بازیگر " است.

نشریه تحلیلی ،اطلاع رسانی و پژوهشی دادگر (رشت)نوروز 1396 خورشیدی شماره 40

جدیدترین کاریکلماتورهای سهراب گل هاشم به بازارنشرآمد. سومین کتاب سهراب گل هاشم به نام « قلم کم حرف » گلچینی از کاریکلماتور های وی از چهل سال پیش تاکنون است. این اثر در 417 صفحه، با شمارگان1100 نسخه در قطع وزیری از سوی نشر افراز (ناشر برگزیده تئاتر، ادبیات نمایشی و ادبیات داستانی 1388) به چاپ رسیده و شاملِ «طنز های عبارتی» و «طنز های موقعیت» است.
حدود 150 «طنز موقعیت» این کتاب را که برگردانِ آن به دیگر زبان ها، امکان پذیر و برای مخاطبان غیرفارسی زبان، قابل درک و فهم بوده، دکتر اندیشه قدیریان به انگلیسی و عربی ترجمه کرده که چند و چون ترجمه آن ها نیز در مقدمه وی بر کتاب بیان شده است. همچنین فرشته نمد کلاهی، نرگس محمدی و مجید مهجور با تصویرگری، ترجمانی بصری از منتخب جملات این مجموعه ارائه کرده اند که در نوع خود بسیار زیبا و ممتاز شمرده می شود. اولین کتاب وی تحت عنوان «گاه گاهی زندگی شوخی نیست»، مجموعه کاریکلماتور و جملات برگزیده طنز بود که در بهار 86 در تهران به چاپ رسید و دومین جلد به نام «چند قدم به حرف حساب» در بهار 89 در نمایشگاه کتاب تهران رونمایی شد.

http://khorasannews.com/?nid=19484&pid=10&type=0

روزنامه خراسان یکشنبه 8 اسفند 98 شماره 19484 صفحه 10

سومین کتاب سهراب گل هاشم به نام « قلم کم حرف » گلچین از کاریکلماتورهای ایشان از چهل سال پیش تا کنون را در بر می گیرد. این اثر در ۴۱۷ صفحه، با تیراژ ۱۱۰۰ نسخه در قطع وزیری از سوی نشر افراز (ناشر برگزیدۀ تئاتر، ادبیات نمایشی و ادبیّات داستانی ۱۳۸۸) به چاپ رسیده و شاملِ «طنزهای عبارتی» و «طنزهای موقعیت» است.

حدود ۱۵۰ «طنز موقعیّت» این کتاب نیز که برگردانِ آن به دیگر زبان ها، امکان پذیر و برای مخاطبان غیرفارسی زبان، قابل درک و فهم بوده، از سوی دکتر اندیشه قدیریان به انگلیسی و عربی ترجمه شده که چند و چون ترجمۀ آنها نیز در مقدمه وی بر کتاب بیان شده است.

همچنین فرشته نمد کلاهی، نرگس محمدی و مجید مهجور با تصویرگری هنرمندانه خود، ترجمانی بصری از منتخب جملات این مجموعه ارائه کرده اند که در نوع خود بسیار زیبا و ممتاز شمرده می‌شود.

برنامه ی چاپ اول رادیو فرهنگ روز دوشنبه ۲۵ بهمن ماه ۹۵ ساعت ۱۰ صبح مصاحبه ای را با سهراب گل هاشم انجام داده  که می توانید در لینک زیر گوش کنید :

فایل صوتی مصاحبه با سهراب گل هاشم در رادیو فرهنگ

***

آنهایی که "بلند" فکر میکنند هیچوقت "کوتاه" نمی آیند.

***

تمام زندگیام قسطی است؛ اما گوشم بدهکار نیست.

***

وقتی آخر ماه میشود کیفم از فراق اسکناس اشک میریزد.

***

 گاهی اوقات "کلیه" امورم درد میکند. 

***

آنهایی که زبانشان دراز است، شخصیتی کوتاه دارند.

***

کشاورز عصبانی بادمجان را زیر چشم میکارد .

***

بعضی از نگاهها صدای قشنگی دارند.

***

قلم کم حرف، عمرش طولانی است.

***

حتی موهایم هم میدانند که پایان شب سیه سپید است.

***

آنقدر در خودم فرو رفتم که سر از قوزک پایم در آوردم.

***

 آدمهای لاغر با "رژیم" مخالفند.

***

فصلنامه پاژ شماره 22 موسسه فرهنگی هنری سرای فردوسی سال پنجم تابستان 95

هنر کاریکلماتوریست این است که با پردازش های سنجیده ، سوژه ای معمولی را دستمایه خلق یک هنر زبانی قرار دهد.

 همانطورکه روز و روزگار و دنیای مدرن با سرعتی باورنکردنی در حال گذار و دیگرگونی است ،ادبیات هم موازی با این تحولات شگرف سعی در آیینه شدن برای انعکاس این دگردیسی ها دارد.یکی از مولفه های بسیار مهم در هنر و ادبیات امروز ایجاز و خلاصه گویی است که شاید مهمترین عنصر و شناسه ادبیات معاصر مخصوصا در حوزه شعر و داستان باشد.ظهور و بروز داستا ن های کوتاه ،طرح ها و هایکو ها از مویدات این ادعا هستند که همواره در فضای ادبی معاصر جولان داده اند. کاریکلماتور هم از گونه های ادبی و مدرنی است که نسبت به دیگر قالب های نوشتاری نوظهور به حساب می آید اما با همین مدت کم هم که  ازابداع آن می گذرد توانسته گام های بلندی را در راه اعتلای فرهنگ و نقد مسایل اجتماعی بردارد.کاریکلماتور که به روایتی تلفیق کلمه و کاریکاتور است و سعی در بزرگنمایی و یا حقیقی نمایی مسایل پیرامون دارد امروزه دربین جوانان، علاقمندان بی شماری را به خود اختصاص داده است.اما ما برای گفتگو در این زمینه به سراغ "سهراب گل هاشم"  پیشکسوت شناخته شده کشور در رشته کاریکلماتوررفتیم و مباحثی را با این هنرمند خراسانی مطرح کردیم که از نظر گرامیتان خواهیم گذراند.گل هاشم چندین تالیف موفق در حوزه کاریکلماتور دارد و بیش از چهار دهه با مطبوعات در این زمینه همکاری می کند. گفتنی است چندین پایان نامه کارشناسی ارشد و رساله دکترا در مورد آثار او تا کنون به رشته تحریر در آمده است

**یک کاریکلماتور موفق بیشتر به سوژه مربوط می شود یا به پردازش کاریکلماتور؟

به عقیده من ، توفیق یک کاریکلماتور ، بیشتر مرهون پردازش جملات است.

از یاد نباید برد که کاریکلماتور یک هنر زبانی است و عیار طنزهای عبارتی در این گونه ادبی بسیار بالاتر از عیار طنزهای موقعیت است و از این رو ، هنرمندانگی کاریکلماتورهای بیان محور بیش از کاریکلماتورهای سوژه محور،ارزیابی می گردد.

هنر کاریکلماتوریست در این است که سوژه ای بسیار معمولی را دستمایه خلق کاریکلماتور قرار دهد، و این مهم ، جز از طریق پردازش های سنجیده امکان پذیر نیست.

**فکر نمی کنید یک مقدار کاریکلماتور دچار تکرار و ایستایی شده باشد؟

 کاریکلماتور از زیر بنایی به نام " زبان " برخوردار است و ذاتی پویا و دینامیک دارد، بیداری ذهن یک کاریکلماتوریست با تجربه ، مسلما بدور از خصلت های ایستا خواهد بود.

به باور من کاریکلماتور ، بارزترین گونه زبان است که سعی در به جنبش درآوردن فکر مخاطبان دارد ، پس محال به نظر می رسد که خودش عاری از پویایی و حرکت باشد.

حرکت جزئی از ذات و جوهره  کاریکلماتور است.

** شما در کاریکلماتور موافق نقد بی رودرواسی و مستقیم هستید؟

 یکی از ویژگی های هنری کاریکلماتور، استفاده از آرایه ی ادبی " ایهام " است.

این آرایه ، درکنار آرایه  کنایه ، صراحت گریزی و بیان غیر مستقیم انتقادات را موجب می گردد.

با این وجود ، در کارنامه من ، هم نقد صریح و بی رودرواسی مشاهده می شود و هم نمونه های متعدد از نقد های تلویحی و غیر صریح.

البته نقد ، هنری تخصصی است و ناقد کاریکلماتور باید مطالعه عمیقی در این امر داشته باشد.

صدق او نقدی است اندر خدمتت نیکو عیار

چند بر سنگش زنی گر ناقدی داری بصیر

انوری

فکر نمی کنید یکی از معضلات دیگری که کاریکلماتور به آن دچار است خود سانسوری است؟

 کاریکلماتور، هم ممکن است همانند دیگر گونه های ادبی ، مبتلا به خود سانسوری شود.

اما می توان با کسب مهارت در به کارگیری هوشمندانه از ظرفیت های زبان ، و بهره جستن از آرایه های ادبی ، بسیاری از سخنان " مگو" را گفت.

** آینده و چشم انداز کاریکلماتور را چگونه می بینید ؟

 چنان که استاد سیروس شمیسا متذکر گردیده اند ، کاریکلماتور یک گونه ادبی است و رونق آن در سال های اخیر ، بیش از گذشته مشاهده می شود.

شمار قابل ملاحضه ای پایان نامه هایی که با موضوع کاریکلماتور و تحلیل ودسته بندی انواع آن نوشته می شود ، این نوید را می دهد که در آینده ای نزدیک , این نوع ادبی دست کم در قالب دو واحد درسی در رشته ی زبان و ادبیات فارسی تدریس گردد و رمز و رازهای هنری نهفته درآن ، مورد باز شناسی واقع شود.

** سخن آخر ؟

کاریکلماتور ، الگوی باریک بینی ، سنجیده گویی و ایجاز است.

سخنی است که در عین کوتاهی ، تاثیراتی بس عمیق بر ذهن و نگاه مخاطب می گذارد.

این گونه ادبی ، با سرعت زندگی بشرعصر حاضر ، تناسب بسیاری دارد و می تواند در زمانی اندک ، نمایه هایی ژرف و تامل برانگیز را به مخاطبانش منتقل کند.

پس خوب است که برای خلق و تولید چنین جملاتی ، بینش خود را در رویارویی با موضوعات زندگی ، وسعت دهیم و قابلیت های زبان مادری مان را برای تبیین هنرمندانه آن موضوعات ، بشناسیم

و اما چند کاریکلماتوراز سهراب گل هاشم:

*کتاب " یار " مهربانی است که با همسرتان هیچ مشکلی ندارد

*ریاضی را دوست دارم اما با جبر مخالفم

*ساعت لاشه زمان است که بروی دست سنگینی می کند

*آدم های خسیس ، عاشق حرف مفت هستند.

*زیبایی اش را به لوازم آرایشی اش تبریک گفتم.

*آدم های فقیر نه "مشت " دارند و نه "پشت"

*تو و من ، تومن ها می ارزیم.

خراسان رضوی ، محمد رضا سر سالاری خبرنگار همشهری

روزنامه همشهری یکشنبه 12 اردیبهشت ماه 1395 شماره 6807

یکی از فواید ورق خوردن کتاب زندگی، این است که می‌توان فصل جدیدی را آغاز کرد.

چند قدم به حرف حساب/ سهراب گل هاشم

 روزنامه شهرآرا یکشنبه 29 فروردین ماه 95 شماره 1960 صفحه آخر